1. Kwalifikacja do zabiegu

Ponieważ każdy zabieg stomatologiczny musi być bezwzględnie przeprowadzony w znieczuleniu ogólnym bardzo ważne jest prawidłowe przygotowanie pacjenta do takiego znieczulenia.
Kwalifikacja do zabiegu stomatologicznego odbywa się na wizycie w przebiegu, której lekarz stwierdza problem na terenie jamy ustnej w trakcie badania klinicznego lub opiekun zgłasza objawy takie jak np. brzydki zapach z jamy ustnej, widoczny osad, problemy z gryzieniem.
W pierwszej kolejności przeprowadzamy wywiad z opiekunem obejmujący wcześniejszą historię leczenia, stosowane leki w tym reakcje niepożądane po ich użyciu, uprzednio przebyte znieczulenia, urazy, samopoczucie zwierzęcia i nietypowe objawy.
Następnie przechodzimy do badania klinicznego, które ma na celu określić ogólny stan zdrowia i kondycji zwierzęcia. Osłuchujemy serce, płuca, oceniamy kolor błon śluzowych, badamy węzły chłonne oraz zaglądamy do jamy ustnej żeby mniej więcej ocenić problem i oszacować zakres koniecznych działań.
(Więcej na temat badania klinicznego w naszym artykule o badaniu klinicznym).
Wykonujemy badania krwi morfologię i biochemię żeby ocenić stan ogólny organizmu i wykluczyć choroby mogące wpłynąć na bezpieczeństwo znieczulenia. Pacjent do badań krwi musi być przygotowany, co wymaga, co najmniej 8 godzinnej głodówki. W przypadku, gdy pacjent nie jest przygotowany umawiamy się na badania krwi w innym terminie.
Istnieją sytuację, w których niezbędne jest wykonanie dodatkowych badań krwi , badania moczu, USG, RTG lub badania kardiologicznego ( echo serca, EKG). Każdy pacjent oceniany jest indywidualnie, a opiekun informowany na bieżąco odnośnie potrzebnych badań dodatkowych.
Kwalifikacja do znieczulenia jest elementem obowiązkowym, ale nawet przy jej precyzyjnym wykonaniu zawsze trzeba być przygotowanym na niespodziewany zwrot wydarzeń w trakcie zabiegu.
Po zebraniu wszystkich informacji i zakwalifikowaniu pacjenta do zabiegu umawiamy go na konkretny termin. Planowane znieczulenia wykonujemy w godzinach porannych w tygodniu. Nie wykonujemy zabiegów w godzinach wieczornych lub w weekend ze względu na czas trwania zabiegu oraz okresu pooperacyjnego trakcie którego pacjent dochodzi do siebie. Dodatkowo zabiegi planowane wykonujemy zawsze w towarzystwie przeszkolonego z zakresu anestezjologii asystenta, który cały czas monitoruje stan pacjenta.
W dniu poprzedzającym zabieg dzwonimy do opiekuna żeby potwierdzić zabieg oraz udzielić wszystkich niezbędnych instrukcji odnośnie przygotowania do znieczulenia konkretnego pacjenta i konkretnego zabiegu.

2. W dniu zabiegu

Pacjenci do zabiegów muszą być odpowiednio przygotowani. Obejmuje to głodówkę około 6-8h przed planowanym znieczuleniem. Staramy się żeby głodówka przed znieczuleniem nie trwała dłużej i każdorazowo czas ten dobierany jest do pacjenta indywidualnie w zależności od jego wieku oraz współistniejących zaburzeń. Dostęp do wody zabieramy około 2-3h przed znieczuleniem. Niektórzy pacjenci w przygotowaniu do znieczulenia zażywają leki np. kardiologiczne według zaleceń lekarza.
W dniu zabiegu pacjent jest ponownie badany klinicznie żeby wykluczyć stan dyskwalifikujący go do przeprowadzenia znieczulenia.
Jeśli wszystko jest w porządku opiekun podpisuje zgodę dotyczącą działań w trakcie znieczulenia oraz ryzyka związanego z narkozą.

3. Znieczulenie

W naszej przychodni protokół znieczulenia zawsze dobierany jest indywidualnie do każdego pacjenta.
Zespół odpowiedzialny za przeprowadzenie całego znieczulenia jest przeszkolony i stale podnosi swoje kwalifikacje z zakresu anestezjologii.
Wstępem do znieczulenia ogólnego jest tak zwana premedykacja, czyli podanie leków mających na celu zniesienie niepokoju i bólu, oraz zmniejszenie zużycia leków, co poprawia bezpieczeństwo znieczulenia. Dzięki premedykacji jesteśmy w stanie płynnie wprowadzić zwierzę w stan głębokiego snu, który podtrzymywany jest za pomocą narkozy wziewnej.
Najczęściej leki te podawane są domięśniowo, ale zdarza się, że pacjenci np. ras brachycefalicznych lub pacjenci geriatryczni wymagają podania takich leków po uprzednim założeniu kateteru dożylnego tak, aby maksymalnie skrócić czas między premedykacją a intubacją pacjenta i wprowadzeniem go w narkozę ogólną.
W czasie poprzedzającym narkozę ogólną pacjenci poddawani są preoksygenacji, czyli podawany mają czysty tlen medyczny.
Każdy znieczulony pacjent ma założony kateter dożylny, przez który podajemy kolejne leki oraz ustaloną objętość płynów w ciągłym wlewie dożylnym. Dzięki temu utrzymujemy bilans wodnoelektrolitowy oraz odpowiednie ciśnienie krwi.
Znieczulenie inhalacyjne (metodą wziewną) jest powszechnie uznane za najbezpieczniejszą metodę anestezji i takiego właśnie używamy w naszej przychodni. Wymaga ono odpowiedniego sprzętu, dzięki któremu uzyskujemy mieszankę anestetycznych gazów: tlenu i izofluranu, którą oddycha znieczulony pacjent. Dzięki zmianie stężenia wdychanych gazów możemy z łatwością kontrolować i regulować głębokość znieczulenia. Zaletą narkozy wziewnej jest również fakt że pacjenci znacznie szybciej i łagodniej się wybudzają.
Żeby wprowadzić pacjenta w narkozę wziewną wymagane jest założenie rurki intubacyjnej do tchawicy. Przed wprowadzeniem rurki struny głosowe są nasiękowo znieczulane aerozolem lignokainy a koniec rurki pokrywa się znieczulającym żelem. Intubacja pacjenta pozwala zabezpieczyć drogi oddechowe przed dostaniem się do nich płynów i zanieczyszczeń w trakcie zabiegu. Bezpieczeństwo dróg oddechowych zwiększamy stosując gaziki zabezpieczające i uszczelniające przestrzeń dookoła rurki.
Każde znieczulone zwierzę jest monitorowane w trakcie znieczulenia, a przebieg znieczulenia jest zapisywany w karcie pacjenta.
Często w trakcie zabiegu może dojść do znacznej utraty ciepła. Wynika to zarówno z faktu użycia leków znieczulających, które hamują ośrodek termoregulacji, ale również ze specyfiki samego zabiegu stomatologicznego w trakcie, którego zużywana jest duża ilość wody w celu ochrony struktur jamy ustnej przed przegrzaniem. Dlatego podczas znieczulenia regularnie kontrolujemy temperaturę i dogrzewamy pacjentów zarówno w czasie zabiegu jak i w trakcie ich wybudzania się.
Znieczulenie wziewne uzupełniane jest znieczuleniem miejscowym, dzięki czemu możemy zredukować stężenie środków podawanych ogólnie, co skutkuje zmniejszeniem obciążenia układu krążenia i układu oddechowego. Znieczulenie miejscowe poprawia również komfort pacjenta w czasie wybudzania i zmniejsza ryzyko pamięci bólowej.

4. Przebieg zabiegu

Po wprowadzeniu pacjenta w sen przystępujemy do zabiegu. Dokładne badanie jamy ustnej można wykonać dopiero w znieczuleniu ogólnym. Po badaniu klinicznym w zależności od sytuacji w jamie ustnej wykonywane jest RTG jamy ustnej i poszczególnych zębów. Pozwala to na zobrazowanie struktur niedostępnych w badaniu klinicznym oraz zaplanowanie dalszego postępowania. W wielu przypadkach zdjęcia RTG są niezbędne do postawienia właściwej diagnozy i ustalenia planu leczenia.
Wszystkie informacje zapisywane są w karcie badania, co ułatwia pracę i jednocześnie pozwala na wgląd w dokumentację w przyszłości.
Po zebraniu wszystkich informacji ustalany jest plan działania, który przekazywany jest opiekunowi.
Zęby w pierwszej kolejności poddawane są skalingowi, czyli usuwany jest kamień nazębny z korony.
Dalsze działania uzależnione są od konkretnego przypadku:
Wykonujemy kiretaż, czyli usuwanie kamienia z kieszeni patologicznych
Usuwamy zęby np. w przypadku resorpcji szyjkowej kotów, zaawansowanej choroby przyzębia, ropni okołowierzchołkowych.
Wszystkie rany po usuniętych zębach zaszywamy wchłanialnymi nićmi, których nie trzeba usuwać. Takie postępowanie skraca czas gojenia i zapewnia większy komfort pacjentów po zabiegu.
Na końcu zęby polerujemy żeby usunąć resztę osadu a także wygładzić ich powierzchnię tak by spowolnić ponowne odkładanie się płytki. Po zabiegu pokrywamy zęby i dziąsła preparatem, który łagodzi stan zapalny i przyspiesza gojenie.
Czas trwania zabiegu uzależniony jest od zakresu działań, które musimy wykonać na terenie jamy ustnej, waha się od 1,5 do 3h.

5. Okres pozabiegowy

Koniec zabiegu oznacza koniec gazu anestetycznego, ale pacjent nadal otrzymuje czysty tlen medyczny.
Myjemy pacjenta, podajemy mu leki i monitorujemy aż do momentu odzyskania przytomności.
Ważnym elementem opieki pozabiegowej jest leczenie i zapobieganie bólu. Już w trakcie premedykacji podawane są leki przeciwbólowe z grupy opiatów. Kolejnym krokiem jest znieczulenie miejscowe a następnie podanie leków z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, często także kontynuujemy leki z grupy opiatów.
O momencie wydania pacjenta decyduje lekarz. Zdarza się, że konieczne jest pozostawienie pacjenta w szpitalu do czasu osiągnięcia kondycji, która pozwala na powrót do domu. Zawsze wydajemy pacjenta obudzonego i stabilnego, a także pozostajemy z państwem w kontakcie w razie niepokojących objawów.

Bezpieczeństwo i komfort pacjenta jest naszym najważniejszym celem i standardem.